Zjawiska magnetyczne i materiały wykazujące właściwości magnetyczne znalazły wiele zastosowań technicznych. Z wynalazków wykorzystujących magnetyzm korzystamy na każdym kroku. Aby materiał uzyskał pożądane cechy, poddaje się go procesowi magnesowania. Na czym on polega i jak przebiega? Dlaczego jedne substancje dają się magnesować, a inne nie? O tym wszystkim dalej!

Czym jest magnetyzm i co to są ferromagnetyki?

Magnetyzm to jedna z podstawowych sił działających w naturze. Jej źródłem jest ruch elektronów. Magnetyzm objawia się jako przyciąganie i odpychanie ciał. My sami przez cały czas pozostajemy w polu magnetycznym Ziemi, które powstaje przez prądy konwekcyjne tworzące się w jądrze planety pozostającym w nieustannym ruchu. Dzięki temu możemy stąpać po ziemi, a wszystko, co zostanie puszczone, opada na jej powierzchnię.

Już jako dzieci zauważamy, że niektóre przedmioty mają właściwości magnetyczne. Korzystamy z tego np. po to, aby przymocować zdjęcia z wakacji do lodówki, dokładnie zamknąć portmonetkę, o ile jest wyposażona w magnetyczny zatrzask, albo znaleźć drogę w gęstym lesie - przy pomocy kompasu. Magnesy znajdują się też m.in. w głośnikach.

Nie każdy materiał może być magnesem. Tylko niektóre substancje poddają się procesowi magnesowania. Nazywamy je ferromagnetykami. O wyjaśnienie tego pojęcia poprosiliśmy specjalistę z Instytutu Tele- i Radiotechnicznego (ITR):

Do ferromagnetyków zaliczamy np. żelazo, kobalt, nikiel, jak również niektóre stopy tych metali. Po umieszczeniu w polu magnetycznym zyskują one właściwości magnetyczne. Dzieje się tak, ponieważ w ich strukturze obecne są tzw. domeny magnetyczne, czyli obszary stałego namagnesowania. Powiększając je lub kierunkując namagnesowanie domen uzyskujemy magnes o pożądanych właściwościach.

Proces magnesowania - na czym to polega?

Aby namagnesować np. kawałek żelaza, należy umieścić go w polu magnetycznym. Wprawdzie każdy obiekt pozostaje we wspomnianym polu magnetycznym Ziemi, jednak nie wystarcza ono do tego, aby nadać przedmiotowi odpowiednie właściwości. Żeby je uzyskać, trzeba poddać ferromagnetyk działaniu pola o odpowiednich rozkładzie i natężeniu. W ten sposób można uzyskać zarówno słabe magnesy na lodówkę czy do zatrzasków, jak i bardzo silne magnetycznie elementy stosowane np. w aparatach do rezonansu magnetycznego.

Do magnesowania wykorzystuje się urządzenie nazywane stanowiskiem magnesującym. Pozwala ono namagnesować przedmiot i odpowiednio rozłożyć jego bieguny magnetyczne zależnie od potrzeb. Daje także kontrolę nad rozkładem i natężeniem pola magnetycznego generowanego przez namagnesowany obiekt.